متره و برآورد که به انگلیسی “Quantity surveying and estimating” گفته میشود . متره و برآورد در مهندسی عمران به فرایند اندازه‌گیری مقدار مصالح مورد نیاز برای اجرای یک پروژه یا محاسبه مقدار مصالح به کار رفته در یک پروژه اجرا شده گفته میشود. متره و برآورد یکی از زیرمجموعه‌های مدیریت پیمان در پروژه های ساختمانیست. در این مقاله متره و برآورد در ساختمان را بررسی خواهیم کرد .
متره و برآورد چیست؟
متره و برآورد یکی از فعالیتهای حرفه ای در پروژه های ساختمانیست. به افراد شاغل در حرفه ی متره و برآورد ، مترور گفته میشود. یک مترور باید درک خوبی از روشهای ساخت و ساز و هزینه این روش‌ها داشته باشد. مترور شخصی است که هزینه هارا تخمین میزند . این شخص به عنوان ارزیاب یا برآورد کننده نیز شناخته می شود. برآورد بدون درک نقشه پروژه مربوطه قابل انجام نیست. باید در درک و خواندن نقشه ها مهارت داشت.
وظایف یک مترور شامل موارد زیر است:
- مقدار و کیفیت مصالح مورد نیاز
- برآورد نیروی انسانی مورد نیاز برای اجرای پروژه
- تعيين نرخ در مناقصه ها
- زمانبندی ساخت و ساز
صورت وضعیت چیست؟
اندازه‌گیری‌ها و آنالیزهای متره و برآورد معمولاً در جدول‌هایی خاص انجام می‌گیرند که به آنها صورت وضعیت گفته میشود. یک فایل نمونه صورت وضعیت برای مثال در زیر ضمیمه شده است: صورت وضعیت پروژه ساختمانی
هدف از متره و برآورد چیست ؟
متره جهت محاسبه مقادیر و برآورد جهت پیش‌بینی قیمت اجرای پروژه‌های عمرانی کاربرد دارد. در ادامه با طریقه ی متره و برآورد ساختمان آشنا میشویم . همانطور که گفتیم مترور وظیفه ی تخمین را بر عهده دارد. خرید مصالح ساختمانی، تهیه مصالح، لیستوفر و محاسبات مالی ساختمانسازی احتیاج به برآورد دقیق دارد. تخمین با انجام محسباتی بر روی داده ها امکان پذیر است .
داده های زیر برای تخمین ضروری است:
- نقشه ها.
- مشخصات
- نرخ.
- نقشه ها: برآورد با توجه به نقشه ها تهیه شده است. نقشه ها ارتفاع، طول و ضخامت قسمتهای مختلف پروژه را به تصویر می کشند. اندازه هر مولفه پروژه در نقشه نشان داده شده و برآورد بر اساس آن تهیه شده است. نقشه، ارتفاع و مقطعی از اشکال رایج نقشه ها هستند که در روند تخمین ساختمان تهیه می شوند.
- مشخصات : مشخصات به همراه نقشه برای مشخص شدن کیفیت پروژه تعیین می شود. به عنوان مثال، یک نقشه نشان دهنده اندازه درب است، اما نمی تواند برخی از عوامل اساسی مانند نوع درب و نوع الوار و غیره را نشان دهد. الوار در انواع مختلف با قیمت های مختلف ارائه می شود. تمام این عوامل توسط مشخصات بیان میگردند
مشخصات دو نوع است:
- مشخصات عمومی : مشخصات عمومی به عنوان مشخصات مختصر نیز شناخته می شود. آنها برای نشان دادن نما ، استاندارد و نوع کار ساختمانی استفاده می شوند. این مشخصات برای ایجاد استانداردهای کار ساختمانی استفاده می شود که به ایجاد برآورد دقیق کمک می کند
- مشخصات دقیق: مشخصات دقیق مشخصات، کمیت، نسبت و روش تشکیل مواد مورد استفاده در کارهای ساختمانی را در توضیحات دقیق نشان می دهد. هر یک از اجزای کار ساخت و ساز به تفکیک و با کمک مشخصات دقیق ارائه می شود. بنابراین، تمام جنبه های ضروری استاندارد و کیفیت کار ساختمانی بیان می شود.
- نرخ: برای برآورد دقیق میزان دقیق مصالح و کارهای ساختمانی لازم است. این نرخ ها باید به واقعیت متکی باشند. ضرب نرخ ها با مقدار مصالح یا کارهای ساختمانی باعث برآورد هزینه پروژه می شود. نرخ کارهای ساختمانی را می توان از جدول نرخ های ادارات مختلف دولتی و خصوصی تعیین کرد . یا کارهای ساختمانی تکمیل شده را برای به دست آوردن تمام نرخ های مورد نیاز تجزیه و تحلیل کرد. نرخ ها شامل هزینه های مادی، هزینه های حمل و نقل و هزینه های کارگری و غیره است.
انواع متره برآورد در مهندسی عمران
برآورد دو نوع اساسی دارد . برآورد اصلی و برآورد تعمیرات . که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد .
۱٫برآورد اصلی:
برآورد تهیه شده برای یک پروژه جدید و صفر تا صدی میباشد . این پروژه می تواند یک پروژه ساختمانی ، کانال ، جاده و غیره باشد. به دو روش برآورد هزینه تقریبی و برآورد هزینه دقیق تقسیم میشوند.
برآورد هزینه تقریبی : این نوع تخمین قبل از شروع هر پروژه ای انجام میشود . که در آن میزان سوددهی و هزینه ی آن مشخص میشود. این شامل قیمت مصالح به کار رفته ، هزینه احتمالی ساخت ساختمان، تأمین آب و هزینه بهداشتی، تأمین گاز و برق است برآورد هزینه تقریبی همچنین شامل ۵ تا ۱۰ درصد هزینه اضافی است . که باید به طور فوری در طول یک پروژه پرداخت شود، و قبل از شروع پروژه مشخص نیست.
این هزینه ها به عنوان موارد غیرمترقبه شناخته می شوند. برآورد هزینه تقریبی برای تأیید اداری انجام می شود. برای انواع مختلف پروژه ها به روشی متفاوت انجام می شود.
در ادامه روش های محسابه برای ساختمان ها را بررسی خواهیم کرد .
برای انجام برآورد هزینه تقریبی ساختمانها از روشهای مختلفی استفاده می شود. در زیر بیشتر مشهورترین روش ها توضیح داده شده است:
۱٫به ازای تعداد واحد.
در این روش برآورد هزینه تقریبی با توجه به نوع پروژه به تعداد واحد انجام می شود. به عنوان مثال، این روش به ازای هر دانش آموزان برای ساخت مدرسه، هر تخت در بیمارستان و هر صندلی در سینما یا تئاتر در نظر گرفته می شود. نرخ هر واحد با توجه به عوامل خاص مانند مواد و کارگر و غیره تعیین می شود.
-
مبنای منطقه ی پلینت
برآورد هزینه تقریبی ساختمان به طور کلی با روش Plinth Area Basis انجام می شود. در این روش، کل منطقه ای که برای ساخت ساختمان است ؛ تعیین می شود. این منطقه به منطقه پلینت معروف است.
منطقه پلینت شامل منطقه ای برای انواع اتاق ها، ایوان ها و دیوارها و غیره است. این منطقه با یافتن تمام اندازه گیری ها در سطح پلینت ساختمان تعیین می شود. سپس، پلینت ناحیه در نرخ های مناسب ضرب می شود. این نرخ با مشاهده مصالحی که در ساختمان و مشخصات آن استفاده می شود، تعیین می شود. نرخ ها را می توان ساختمان های قبلاً ساخته شده در منطقه و محل نگهداری آنها یافت. از این رو، هزینه های بدست آمده هزینه پیشنهادی ساخت و ساز ساختمان خواهد بود. این شامل تأمین گاز و برق، فاضلاب و کلیه امکانات مربوطه خواهد بود. این هزینه ها معمولاً به صورت ذیل به صورت زیر حفظ می شود.
آبرسانی و بهداشتی = ۸٪.
برق = ۸٪.
تأمین گاز = ۴٪
تمام این هزینه هایی که بابت تسهیلات پرداخت می شود با هزینه پرداخت شده برای ساخت ساختمان جمع می شود. به طور کلی ممکن است از ۵ تا ۱۰ درصد هزینه کل ساختمان دچار تغییر شود . سرانجام هزینه ی تقریبی برآورد، برای ساختمان آماده است. اگر پروژه باید به صورت قراردادی انجام شود، ۱۰٪ سود پیمانکار باید در هزینه های کلی اضافه شود. در مورد یک ساختمان چند طبقه، هزینه جداگانه برای هر طبقه تعیین می شود. اگر نقشه ساختمان موجود نیست یا هنوز آماده نشده است، مساحت اتاقهای مورد نیاز تعیین می شود و ۳۰ تا ۴۰ درصد مساحت برای گذرگاه ها و ایوان ها اضافه می شود. در نهایت، ناحیه پلینت مشخص می شود. برآورد هزینه تقریبی را می توان در این منطقه نیز یافت.
-
برآورد نرخ حجمی
در این روش برآورد هزینه تقریبی ، حجم کل ساختمان پیشنهادی تعیین می شود. سپس در ضریب حجمی ضرب می شود و هزینه کلی ساختمان پیدا می شود. اندازه گیری بیرونی ساختمان برای یافتن حجم ساختمان انجام میشود . این اندازه گیری ها شامل طول، ارتفاع و عرض ساختمان است ضریب حجمی با توجه به نوع ساختمان و مشخصات مربوطه انتخاب می شود. این نرخ ها را می توان با ساختمانهایی که قبلاً در منطقه و محل احداث شده اند نیز تعیین کرد. روش تخمین نرخ مکعب بهترین روش برای تعیین برآورد هزینه تقریبی است زیرا شامل ارتفاع ساختمان نیز می شود.
۲٫برآورد تعمیرات
تعمیر و نگهداری در ساختمانها و سایر سازه ها به منظور نگهداری و مراقبت از آنها انجام می شود. این برآورد به عنوان برآورد تعمیرات شناخته می شود. روش تخمین تعمیرات مانند محاسبه تخمین دقیق است. برآورد تعمیرات ساختمان شامل سفیدکاری، رنگ و سایر مواد نگهداری می شود.
انواع مختلف تخمین های تعمیر در زیر ذکر شده است:
- برآورد سالانه تعمیرات.
- برآورد تعمیر چهار ساله
- برآورد تعمیر ویژه
برآورد سالانه : ساختمان ها و سایر سازه ها هر ساله مرمت و بازسازی می شوند تا از آنها نگهداری شده و قابل استفاده باشند. برآورد آماده شدن برای چنین تعمیراتی به عنوان برآورد تعمیر سالانه شناخته می شود. این برآورد شامل سفیدکاری و سایر تعمیرات کوچک است. ۱ تا ۱٫۲۱ بودجه کل هزینه برای این منظور حفظ می شود.
برآورد تعمیر چهار ساله : تعمیرات ویژه پس از هر چهار سال با وجود تعمیر سالانه که به Quadrennial Repair معروف است انجام می شود. این شامل نقاشی و ترمیم گچ خراب است. با وجود این، این شامل تعمیر درب و پنجره ها است. روش تخمین تعمیر چهار ساله به روال تخمین دقیق شبیه میباشد .
برآورد ویژه : صرفا برای تعمیر ویژه ثابت نیست. با این حال، تعمیر خسارات ساختمانها و سایر سازه های ناشی از زلزله، سیل و سایر حوادث در ترمیم ویژه انجام می شود. علیرغم این، ساختمانها و سایر سازه ها نیز به دلیل استفاده مداوم و طولانی که به ویژه در ساختمان های دچار آسیب های ناخوشایندی میشوند . تعمیرات ویژه شامل تخریب کف یا سقف خراب و ساخت یک کف جدید است. تعویض درها و پنجره های شکسته، تخریب گچ خراب و گچ کاری جدید، تعویض کابینت ها یا کمد های چوبی و غیره.